İşlemci (CPU)
İşlemci Arka Planda çalışan programlar, oyun içerisindeki yükleme ekranları ve bazı oyunlarda fizik gibi öğeleri hesaplamaya yarıyor. Yeni nesil oyunların işlemciye olan ihtiyacı gün geçtikçe azalmakta olduğunu söyleyebiliriz. Yeni nesil oyunların grafikleri ekran kartlarını daha iyi kullanılması için tasarlandığından işlemciler arasında ki fark bir hayli azalmış durumda.
Intel işlemcilerden örnek verecek olursak, 3. nesil ve 4. nesil i7 işlemciler performans olarak %1 gibi bir fark var. Bunun nedeni oyunlarda grafik işleminin ağırlaşması ve yapay zeka, fizik hesaplamaları, yükleme ekranları gibi işlevlerin işlemcinin üstüne kalması. Kısacası, işlemci sadece A nesnesinin, X,Y,Z koordinatından, X1,Y1,Z1 koordinatına gideceğini ve oraya giderken koşacağını ateş edeceğini söylemeye yarıyor. Ekran kartları ise 2,073,600 adet noktayı saniyede 60 kere görüntülemeye çalışıyorlar. Tabi ki bununda 3 boyutlu nesnelerin kendi etraflarında dönmelerini veya mekana bir başka açıdan bakmak girdiği zaman, süper bilgisayarlarda işlemci yerine ekran kartlarının kullanıldığının nedeni daha belirgin hale geliyor.
Ekran kartından bu kadar bahsederken işlemcinin hiç önemli olmadığını düşünmeyin ama. Oyunlardaki yükleme ekranlarının hızı ve bazı oyunlarda bulunan nesne sayısı bazen çok yüksek değerlere ulaşabiliyor. 1400 adet ünitenizin olduğu Total War oyunları, Battlefield’ta bulunan yok edilebilir nesnelerin takibi gibi bir çok görev işlemcinin üzerine düşüyor. Bütün bu işlemciye bağlı işlerin daha hızlı olması için, sahip olduğunuz işlemciden veya yeni alacağınız işlemcinin daha iyi bir performans vermesi için, hız aşırtımı yapmak isteyebilirsiniz.
***Hız Aşırtımı Yapmadan Önce***
İşlemcinizin, hız aşırtımı yapmaya müsait olup olmadığını kontrol edin. AMD işlemcilerin hepsinde işlemci çarpan hızları açık olsa da, Intel’de sadece “k” işaretli işlemcilere (i5 4650k gibi) hız aşırtımı yapılabilir.
Hız aşırtımı yapacağınız anakartın yüksek kaliteli malzemeden yapılmış olması çok önemlidir. Anakartın üzerinde bulunan bileşenler düşük kaliteli olurlarsa, işlemciye hız aşırtımı ile göndermeye çalışacağınız fazladan voltajı kaldıramayarak, bilgisayar bileşenlerinizin zarar görmesine neden olabilir.
Soğutma hız aşırtımı yapılacağı zaman en önemli etken. Ve sadece işlemcinizin ısınacağını düşünerek çok büyük bir hata yapmış olursunuz. İşlemcinize fazladan voltajı gönderen anakartınız, anakartınızın üzerinde bir fan veya yeterli büyüklükte bir soğutucu yoksa bilgisayar bileşenlerinize kalıcı zarar verebilir, ürününüzü garanti dışında bırakabilir. Eğer hız aşırtımı konusunda yüksek beklentileriniz varsa soğutma konusuna bir o kadar yatırım yapmanız gerekecektir. Bu durumda su soğutma tek tercihiniz olacaktır.
Mutlaka internetten başka insanların yaptığı ayarlara göz gezdirin. İşlemcilerde Luck of Draw (Bahtınıza ne çıkarsa) geçerlidir, sizin satın aldığınız işlemci internette bir başkasının yazdığı işlemciden çok daha fazla hız aşırtımı yapılıyor olabilir, veya sadece işlemcinin kendi hızında çalışacak olabilir. Bu maalesef garanti kapsamında olmayan bir şey işlemcinizi hız aşırtımı yapamadığınız için geri götüremiyorsunuz.
Ekran Kartı (GPU)
Ekran kartı ile sizi daha fazla bilgi ile boğmamak ve yazıyı biraz olabildiğince kısa tutmak için sizi Ekran Kartı Satın Alma Rehberimize yönlendireyim. Ekran kartınızı yenilemek istediğiniz zaman size en uygun ekran kartını bulmanızda yardımcı olacaktır.
Ekran kartının nasıl çalıştığını işlemci kısmında açıklamış olduk, burada hemen ekran kartında Hız Aşırtımı konusuna girmek istiyorum o yüzden. Sahip olduğunuz veya yeni alacağınız ekran kartınıza hız aşırtımı yapmak istediğinizde, sıcaklığın işlemciye göre çok daha fazla artacağını belirtelim. Ekran kartınız oyun oynarken sistemin en çok çalışan parçası olduğu için, sıcaklık hız aşırtımı olmadan, 70-80 derece arası olabilir. Hız aşırtımı sırasında ise bu sıcaklık, 90 dereceye kadar yükselerek, ekran kartınızı tehlikeye atacaktır. Ekran kartı fanınızı daha hızlı çalışmasını sağlayarak, sıcaklığı düşürmeniz mümkün, fakat daha hızlı çalışan fan daha fazla gürültü demektir aynı zamanda.
Ekran kartınıza hız aşırtımı yapmak için, AMD ekran kartlarında sürücü ile birlikte gelen Catalyst‘i kullanabiliyorsunuz. Nvidia ekran kartlarında ise 3. parti bir program kullanmak zorundasınız. MSI AfterBurner veya Evga Precision programlarını kullanabilirsiniz. Ekran kartına hız aşırtımı yaptığınızda sesin çok fazla artmasını istemiyorsanız o zaman tek seçeneğiniz, ekran kartınız için yapılmış su soğutma bloğunu yurt dışından sipariş etmek olacaktır. Bu blok ile beraber, motor, boru, rezervuar, radyatör ve su borusu için kilit gibi bir çok malzemeyi alarak, evde kendiniz bir araya getirmek zorundasınız.
Ekran kartınıza hız aşırtımı yapmayı çok fazla önermiyoruz, ama dengeli yapılan bir hız aşırtımında %10 veya üzeri performans artışının olduğunu belirtelim.
Ekran kartlarının bir önemli başka özelliği ise ekran kartlarına atanabilecek özel komutlar. Yeni nesil ekran kartlarının içerisinde bulunan ufak çekirdekler sayesinde(Nvidia Cuda, AMD Stream), ekran kartının birden fazla işlem yapmasına olanak sağlıyor. Nvidia‘nın bir teknolojisi olan PhysX Nvidia ekran kartlarında bulunan Cuda çekirdeklerini kullanarak, işlemcinizin üzerinden fizik hesaplamalarını alıp bunları çok daha hızlı bir şekilde yapmasına olanak sağlıyor. Böylelikle fizik efektleri daha fazla nesneye daha hızlı bir şekilde uygulanabiliyor.
Ekran kartlarındaki bir başka konu ise birden fazla Grafik işlemci kullanmak. Nvidia’nın SLI, AMD’nin Crossfire olarak adlandırdığı bu teknoloji sayesinde, 2 adet *aynı model* ekran kartını tek bir ekran kartı olarak kullanmanıza ve daha fazla performans almanıza olanak sağlıyor. 2 Adet ekran kartı kullanmanın en büyük dezavantajlarından bir tanesi, ekran kartı bellek miktarınız aynı kalması. 1GB‘lık 2 adet ekran kartı ile SLI yaptığınız zaman, kullanılabilir RAM miktarı 1GB olarak gözükmeye devam edecek. Daha önceden söylediğimiz gibi, 2 ekran kartı aynı işi kendi aralarında paylaşıyorlar. Aynı işlemleri paylaşmaları için hafızalarında aynı bilgilerin olması gerekiyor, ve bu yüzden kullanılabilir RAM miktarında bir artış olmuyor. RAM miktarının aynı kalmasının yaratacağı sorun ise, yeni kazandığınız performans ile daha yüksek çözünürlükte oyun oynamanıza imkan verecek olması. Daha yüksek çözünürlükte oynamanızın kötü olmasının nedeni, dokuların boyutlarının ve ekranda bulunan nokta sayısının artması, daha fazla RAM ihtiyacını doğuracak olması. Bu yüzden SLI yapacağınız ekran kartının RAM‘i yüksek bir modelini tercih etmeniz avantajınıza olacaktır.
Her ne kadar daha gelmemiş olsa da Nvidia‘nın G-Sync teknolojiside sisteminizdeki görüntü kalitesini arttırırken, performans kaybını en aza indirmek için tasarlanmış.
G-Sync teknolojisini monitörünüzün desteklemesi gerekmekte. Şu anda piyasada bulunan monitörlerden hiç birinde G-Sync desteklenmiyor olsa da önümüzdeki aylardan itibaren G-Sync destekli monitörleri piyasada görmeye başlayabileceğiz. G-Sync ekranda oluşan yırtılmaları engelleyen bir teknoloji. Monitörün tazeleme hızı, ekran kartında oluşturulan görüntünün hızı ile aynı olmadığı zaman daha önce görmüş olabileceğiniz bir sorunu engellemek için yapılmış. Zaten V-Sync varken neden G-Sync‘e ihtiyacımız var diyebilirsiniz. G-Sync ile yapılan şu andaki testlerde, oyunlarda 10 FPS gibi bir fark yaratmakta. Performans kaybını minimuma indirerek, ekrandaki yırtılmadan kurtulmak isteyenler için bir çözüm olarak geliyor.
Birincil şahıs oyunlarında yüksek FPS, farenizi daha akıcı olmasını sağlayarak, nişan almanızı kolaylaştıracağı gibi, diğer oyunlarda ise yüksek görüntü kalitesinde oyun oynarken, düşük tazeleme hızı yüzünden gözlerinizin daha az yorulmasını sağlayacak.
Ekran kartının üzerine bu kadar düştükten belki de sistemde en az önemsenen parçaya değinelim.
RAM
RAM‘ler belki fiyatları yüzünden bilgisayar içindeki en az önemsenen bileşenlerdir. Ömür boyu garanti ile birlikte gelmeleri ve neredeyse her zaman sorunsuz çalışmaları yüzünden, RAM‘lere binen önem azalmış gibi duruyor.
RAM‘lerin nasıl çalıştığı konusunda biraz detaya inersek, RAM‘lerde Mhz ile veri aktarım hızı ve CL ile de RAM’de bulunan bilgiye ne kadar sürede ulaştığı gösterilir. Mhz arttıkça CL‘de yükselmekte, bununla birlikte bilgiye ulaşma veri aktarım hızı bir birini iptal etmekte. Örnek verecek olursak, 2400Mhz CL11 RAM ile 1600Mhz CL8 arasında oyunlarda neredeyse hiç bir fark bulunmamakta. Fakat, RAM ağırlıklı programları daha çok kullanıyorsanız (video, resim düzenlemek, mimari çizim yapmak gibi), o zaman daha geniş bir veri yolu hızı (Mhz) daha avantajlı olacaktır. İlerleyen günlerde Mhz ile CL arasındaki farkı bir inceleme yazınsında sizlere daha detaylı gösterebiliriz.
RAM‘in neden önemini kaybettiğini de anladıktan sonra, bir başka az önemsenen bileşen olan depolamaya geçelim.
HDD – SSD
HDD (Sabit Disk) ile SSD (Katı hal sürücüsü) hakkında sürekli aynı konuşmaya denk geliyorum. Düşük boyutlu bir SSD alıp sadece Windows’u SSD‘ye kurup, oyunların HDD‘ye kurulması. İşlemci gibi depolama biriminizin hızı oyunlardaki yükleme hızını etkileyen en önemli unsurlardan bir tanesi.
Oyunları HDD‘ye yüklemeniz, yükleme ekranına daha uzun süre bakmanıza neden olacaktır. SSD ile arasında bir farkı anlamayacağımız sadece bir mit olarak etrafta gezinmekte. Örnek olarak Burak ile beraber oynadığımız Battlefield 4’ün yükleme sürelerine değineyim. Oyunumu SSD‘ye kurduğum için, haritayı yükleyip oyunda bir araca atlayıp hareket etmeye başlarken ben,
Burak; “Abi ben hala yükleme ekranındayım!”
Helikopter aldıysam eğer “Abi tamir lazım benim üstümde canlanabilir misin?”
Burak; “Hala yüklüyor…”
Burak; “Nerdesin abi, tamir edeyim seni?”
Ben; “Düşürdüler bile….”
aramızda sıkça geçen muhabbetlerden bir tanesi.
Yükleme ekranının kısa olması neden bu kadar önemli diye soracak olursanız, işimizden veya okulumuzdan, kısacası çalıştıktan sonra bize kalan zamanda ne kadar çok oynayabilirsek bu bir avantaj. Yükleme ekranlarının uzun olması, bizim oyunumuzdan, keyfimizden, kişisel zamanınızın çalınması olarak düşünülebilir.
Birden çok depolama biriminiz varsa, veya yeni bir SSD-HDD almayı düşünüyorsanız, 120GB‘lık bir SSD yerine, 2 tane 60GB‘lık SSD alıp bu SSD’leri Raid 0 konfigürasyonunda çalıştırdığınız zaman aldığınız performans 2 katına çıkacaktır. Raid 0 sayesinde, saniyede 1000MB‘a kadar okuma ve yazma hızı ile, yükleme ekranlarına görüşürüz diyebilirsiniz.
Yükleme ekranlarında kaybettiğiniz zamanı geri satın alamayacağınız hatırlatarak, depolama konusunu farklı bir yöne çekiyorum.
Disk Birleştiricisi-Tam Format
Disk Birleştiricisi her ne kadar artık kullanmıyor olsakta(en azından ben kullanmıyorum), HDD‘ler için vazgeçilmez bir program. Disk birleştiricisini SSD ile kullanmanızı tavsiye etmiyoruz. SSD‘lerin çiplerinin belirli bir yazma ömürleri bulunmakta disk birleştiricisini çalıştırdığınızda dosyaları oradan oraya taşıması diskinizin ömrünü kısaltacaktır. Ayrıca, SSD‘lerin içerisinde hareket eden bir parça olmadığı için, nerede olduğu önemli olmadan, bilgiye ulaşmak daha hızlıdır.
HDD’lerde ise bilgilerinizi diskte bir araya toplayarak, bilgiye ulaşmadan önce kat etmesi gereken mesafeyi düşürür. Böylece bilgiye daha hızlı ulaşım imkanı tanır. Ayrıca parçalara bölünmüş dosyaları bir araya getirerek dosyalara ulaşımı daha hızlı bir hale getirir. Disk birleştiricisine ulaşmak için Bilgisayarım penceresini açtığınızda bir sürücünün üstüne sağ klik yapıp, açılan menüden Özellikler, yeni açılan pencerede Araçlar sekmesinden ulaşabilirsiniz.
Tam Format günümüzün unutulan bir diğer komutu. Bilgisayarınıza bağlı bir HDD‘ye format attığınız zaman 1 saat veya üzeri sürmüyorsa Tam Format atmıyorsunuz demektir. Tam Formatın önemini sizlere anlatayım. Normal/Hızlı format attığınız bir HDD’nin içerisindeki bilgiler silinmemiştir, bilgilerin sadece orada olduğu bilgisi silinir ve HDD boş gözükür. Fakat bilgiler hala ulaşılabilir bir şekilde orada dururlar. HDD‘ye yeni bilgiler geldiğinde, önce boş yerlere yazmaya başlar fakat boş yerler bittiği zaman bilgilerin durduğu bölümlere gelir. Bilgilerin gizlice durduğu bölümlere yazmak istediği zaman, önce bilgiyi o bölümden silmesi gerekir. Bu yüzden HDD daha yavaş yazmaya başlar. Tam format‘ta ise HDD üzerinde bilgi barındırabilecek her kümeyi tekrardan oluşturduğu için küme yazma işlemi sırasında boş olur ve yazma işlemi daha hızlı bir şekilde gerçekleşir.
Sistem kurmadan önce tam format atmak isterseniz, başlatılabilir bir DOS (Disk Operating System) USB belleği oluşturmanız gerekir. Windows kurulumu hızlı format atacağından, eski işletim sistemi bilgileriniz orada durmaya devam edecektir.
Umarım sisteminizden daha iyi nasıl bir performans alabileceğiniz konusunda size yol gösterebilmişizdir.
1 2